De grootsheid van de zee en het leven in zee zullen wij landrotten nooit helemaal doorgronden. Daarom heel blij met pioniers die een lans breken voor een natuur-inclusieve benadering. Zoals onderzoeker Annet Pauwelussen (WUR), die in Yerseke liet zien en proeven dat oesters de stem van de Noordzee zijn. Op Terschelling vertelde Annemieke Nijhof, directeur Deltares en mededirecteur Springtij, over de mogelijkheid de zee te consulteren over zaken die de zee aangaan. De twee verrassend openhartige gesprekken geven vleugels omdat duidelijk is dat op alle fronten – ook bij kennisinstituten – systemische verandering langzaam maar zeker op stoom komt.

‘Solliciteren bij de Noordzee’ ging in Schotland te rade bij kunstenaar Hanna Tuulikki, die in de vroege ochtend voor zeehonden zong en liet zien dat ‘making kin’ vooral een zaak is van tijd, intentie en aandacht.

De zee spreekt als je de kunst van het luisteren verstaat.

Op het Japanse eiland Omijima ligt het vissersdorp Kayoiura. Tussen 1600 en 1900 leefden vissers daar van de walvisjacht en – anders dan Nederlandse walvisvaarders gewoon waren – ging de jacht gepaard met rituelen en gebeden. Want wie een leven neemt verandert de kosmische orde en daar moet iets tegenover staan. Dode walvissen werden officieel bijgeschreven in het overlijdensregister van de Kogan-ji tempel, gewijd aan walvissen. Walvisfoetussen kregen een officieel graf.
Hoewel de laatste walvisvangst door vissers van Omijia ruim honderd jaar geleden plaatsvond, bidden Boeddhistische nonnen in de tempel nog dagelijks voor het leven in zee. De gebeden zijn gericht aan de spirits van walvissen en ander zeeleven. Jaarlijks wordt in de temple een gedenkdienst gehouden voor walvissen. Antropoloog Kumi Kato

Garnalen die dromen en soms nachtmerries hebben? Volgens de Engelse auteur Adam Nicolson zijn garnalen veel complexere wezens dan mensen denken. Arita Baaijens bezocht de auteur van ‘De zee is niet van water’ bij zijn vakantiehuisje aan zee in Schotland, en wilde niet meer weg.

Als je deze zomer aan zee bent en de zon schijnt, zoek dan aan de vloedlijn een ondiep plekje waar zon en zee met elkaar spelen. Je ziet vanzelf de prachtige schaduwpatronen die het kabbelende zeewater achterlaat op het zand. Het spel verveelt nooit. Het zijn dit soort patronen die Wayfinders, navigators, gebruikten in de Pacific om van eiland naar eiland te varen zonder kompas of sextant. Deze navigatiekunst was bijna verdwenen,

Het was een vreemde wereld waarin het visseneitje ronddreef waaruit Scomber de makreel tevoorschijn zou komen. De ouders waren nergens te bekennen; het eitje dreef onbeschermd in een zee die was vergeven van grote en kleine jagers. Kreeftjes, plankton, hordes kwallen en kronkelende worpjes waren gretig op zoek naar een smakelijke prooi. Van de miljoenen makreeleitjes die net als Scomber ronddreven, verdwenen er de eerste nacht al vele duizenden.
Het bloedstollende verhaal van Scomber de makreel staat in ‘Under the Sea-Wind’ (1941, en nog steeds in druk!) van marien bioloog en gelauwerd schrijfster Rachel Carson. Het boek was en is een sensatie.

Story telling is het nieuwe buzz-woord. In IVN Magazine een special over Het Grote Verhaal met aandacht voor het project ‘Solliciteren bij de Noordzee’.

Even voorstellen: stagiair Lisanne Renes, Master Heritage and Memory Studies. Zij vroeg op een koude dag strandgangers naar hun band met de onstuimige zee. De gesprekken vormen de opmaat voor een veldonderzoek naar de manier waarop woorden en gebaren in combinatie met ritueel invloed hebben op het (mogelijk) ervaren van een bezielde zee.