21 maart 2024 – Op de eerste dag van de lente werd stichting Rechten van de Natuur gelanceerd, een initiatief van milieujurist Jessica den Outer. Een tot de nok toe gevulde zaal was getuige. Tegenover de sprekers, op een kleine verhoging, zaten Elmo Vermijs, Mert Kumru en Arita Baaijens (als zeehond) met als taak: vrijelijk commentaar leveren op wat er werd gezegd. Dat heeft de zaal geweten.

Welkom in het Symbioceen. Het is mooi geworden op Zeeburgereiland, Amsterdam, dat vanachter een tekentafel is ontworpen voor mensen die her & der ook ruimte maken voor water, dieren en planten. Gaandeweg de constructie sprak het Oerij onverwacht een woordje mee en liet de grond verzakken in de oude geul onder het opgespoten eiland, daar waar vroeger het Oerij stroomde. Heerlijk, die ontregeling. Want wie dringt er eigenlijk bij wie binnen? En zijn mensen bereid ruimte te maken voor het water of doet water toch wel wat het wil? Misschien vind je de discussie onzin, maar dan zeg ik op mijn beurt: onderschat nooit de kracht van gekke en/of nieuwe ideeën!

Noordzee, wie ben je? Deze vraag stelde Arita Baaijens de afgelopen maanden en jaren vele malen. De Noordzee blijft zichzelf, ten diepste onkenbaar, en of dat nou zo erg is, daarover wilde zij afgelopen week een hoofdstuk schrijven voor het nog te verschijnen boek. Zou je haar over deze kwestie interviewen, dan rolde het antwoord er zo uit. Maar het schrijfproces heeft z’n eigen dynamiek en …

Het boek van Arita Baaijens over haar voorgenomen sollicitatie bij de Noordzee vordert, maar er zijn nog veel vragen. Vandaar dat ze een paar dagen neerstreek in Egmond aan zee om naar de zee te luisteren, die overigens behoorlijk ruig tekeer ging. Het bezoek liep anders dan verwacht…

De grootsheid van de zee en het leven in zee zullen wij landrotten nooit helemaal doorgronden. Daarom heel blij met pioniers die een lans breken voor een natuur-inclusieve benadering. Zoals onderzoeker Annet Pauwelussen (WUR), die in Yerseke liet zien en proeven dat oesters de stem van de Noordzee zijn. Op Terschelling vertelde Annemieke Nijhof, directeur Deltares en mededirecteur Springtij, over de mogelijkheid de zee te consulteren over zaken die de zee aangaan. De twee verrassend openhartige gesprekken geven vleugels omdat duidelijk is dat op alle fronten – ook bij kennisinstituten – systemische verandering langzaam maar zeker op stoom komt.

‘Solliciteren bij de Noordzee’ ging in Schotland te rade bij kunstenaar Hanna Tuulikki, die in de vroege ochtend voor zeehonden zong en liet zien dat ‘making kin’ vooral een zaak is van tijd, intentie en aandacht.

De zee spreekt als je de kunst van het luisteren verstaat.

Op het Japanse eiland Omijima ligt het vissersdorp Kayoiura. Tussen 1600 en 1900 leefden vissers daar van de walvisjacht en – anders dan Nederlandse walvisvaarders gewoon waren – ging de jacht gepaard met rituelen en gebeden. Want wie een leven neemt verandert de kosmische orde en daar moet iets tegenover staan. Dode walvissen werden officieel bijgeschreven in het overlijdensregister van de Kogan-ji tempel, gewijd aan walvissen. Walvisfoetussen kregen een officieel graf.
Hoewel de laatste walvisvangst door vissers van Omijia ruim honderd jaar geleden plaatsvond, bidden Boeddhistische nonnen in de tempel nog dagelijks voor het leven in zee. De gebeden zijn gericht aan de spirits van walvissen en ander zeeleven. Jaarlijks wordt in de temple een gedenkdienst gehouden voor walvissen. Antropoloog Kumi Kato

Garnalen die dromen en soms nachtmerries hebben? Volgens de Engelse auteur Adam Nicolson zijn garnalen veel complexere wezens dan mensen denken. Arita Baaijens bezocht de auteur van ‘De zee is niet van water’ bij zijn vakantiehuisje aan zee in Schotland, en wilde niet meer weg.

Als je deze zomer aan zee bent en de zon schijnt, zoek dan aan de vloedlijn een ondiep plekje waar zon en zee met elkaar spelen. Je ziet vanzelf de prachtige schaduwpatronen die het kabbelende zeewater achterlaat op het zand. Het spel verveelt nooit. Het zijn dit soort patronen die Wayfinders, navigators, gebruikten in de Pacific om van eiland naar eiland te varen zonder kompas of sextant. Deze navigatiekunst was bijna verdwenen,